De Chinese patiënt
De val van Chinese aandelen houdt onverminderd aan. De MSCI China, die 2021 en 2022 al in het rood had afgesloten, verloor in 2023 nog eens 14% (uitgedrukt in euro)[1]. Het totale verlies over die drie jaar was op 18 januari 2024 al opgelopen tot 44%, terwijl wereldwijde aandelen over dezelfde periode 40% hoger gekoerst zijn! Zelfs de tot voor kort felbegeerde technologieaandelen krijgen klappen. Ali Baba, bijvoorbeeld, noteert vandaag bijna 70% lager dan begin 20211.
Ook de Chinese yuan staat onder druk en verloor in drie jaar tijd 10% terrein op de Amerikaanse dollar1.
De voornaamste oorzaken van de malaise zijn bekend: het al te strenge coronabeleid, de verstoorde productieketens, de onvoorspelbare overheid die bedrijven – met name uit de technologiesector – hard aanpakt, de protectionistische maatregelen van de Verenigde Staten en de gemiste heropstart na de coronacrisis begin 2023, toen de opleving meteen weer inzakte. Helemaal bovenaan de lijst staat echter de vastgoedcrisis, waar maar geen einde aan lijkt te komen. Diverse steunmaatregelen in de afgelopen twee jaar ten spijt, waaronder het riskante bevel aan de banken om vastgoedontwikkelaars meer geld te lenen, komt de activiteit in de sector niet opnieuw op gang. Zo is in 2023 de verkochte oppervlakte met 12,7% gedaald[2]. De prijzen van nieuwbouwwoningen in de zeventig grootste steden van het land zijn in 2023 met nog eens 0,9% gedaald, nadat ze in 20222 al 2,30% achteruit waren gegaan. Bij bestaande woningen is de prijsdaling nog groter.
Tel daarbij een nog maar net begonnen bevolkingskrimp (in 2023 waren er twee miljoen Chinezen minder) en een historisch hoge totale – publieke en private – schuldenlast in verhouding tot het bbp (360% eind 20221), en de situatie oogt even rampzalig als ze amper enkele jaren geleden nog veelbelovend leek, toen China’s ster nog rijzende was.
Is de toestand dan wanhopig? Dat nu ook weer niet. China beschikt op lange termijn nog steeds over belangrijke troeven.
Om te beginnen de structurele groei. Ook al lag een van de centrale pijlers van zijn economische model – vastgoed – de afgelopen jaren onder vuur, toch bleef de bbp-groei (in elk geval volgens de officiële cijfers) ruim positief. De afgelopen vijf jaar bedroeg de groei ondanks de coronacrisis gemiddeld nog steeds 5,2%1, een cijfer dat wellicht ook in 2024 benaderd wordt (Bloomberg-consensus). De Chinese groei houdt waarschijnlijk nog heel wat jaren een flinke voorsprong op alle andere grote economische regio’s. India doet het met zowat 6%1 weliswaar beter, maar hinkt qua algemene welvaart nog een flink eind achterop.
Een tweede factor is het monetaire beleid. De beleidsrente is in China de afgelopen drie jaar wel flink gedaald, maar blijft toch behoorlijk positief, waardoor er meer dan voldoende ruimte overblijft om zo nodig de monetaire stimuli op te voeren. Sommigen vinden wellicht dat de Chinese Volksbank zich te terughoudend opstelt, zeker nu de totale inflatie al enkele maanden negatief is. Anderen zijn daarentegen van mening dat ze voorzichtig te werk gaat en de economie niet wil overstimuleren om geen hinderlijke inflatiegolf te ontketenen, zoals recent in het Westen is gebeurd. Om de economie aan te zwengelen, neemt ze bovendien eerder haar toevlucht tot een aanpassing van de verplichte reserveratio’s voor banken, en die zijn al aanzienlijk verlaagd. Tot slot blijft de kerninflatie positief op circa 0,60% per jaar. Met haar voorzichtige monetaire beleid vermijdt de centrale bank – in tegenstelling tot haar Westerse tegenhangers – niet alleen een inversie van de rentecurve, maar houdt ze de rente ook op een niveau dat past bij een nominale groei van 5%. Als de groei in het Westen even hoog zou zijn, zou een richtrente van 2% er niet restrictief lijken!
Die twee troeven volstaan echter niet om de argwaan bij beleggers op korte termijn weg te nemen. Zolang de vastgoedcrisis voortduurt, zal het sluimerende risico op een bankencrisis als een molensteen om de nek van de Chinese beurs en het consumentenvertrouwen blijven hangen. En die crisis kan nog wel enkele jaren aanhouden.
Kunt u zich echter inbeelden welk fenomenaal herstel daarop kan volgen? De uitdagingen op heel lange termijn, met name op demografisch, geopolitiek en bestuurlijk gebied, zullen door de huidige maatregelen uiteraard niet verdwijnen. Zodra de vastgoedmarkt is gestabiliseerd, zal het enthousiasme waarmee het geringste positieve nieuws wordt begroet echter omgekeerd evenredig zijn aan de overdreven zwaarmoedigheid van vandaag. China heeft geen haast. En ook beleggers moeten geduld hebben.
Geschreven op 19 januari 2024. Alexis Bienvenu, Beheerder, La Financière de l’Echiquier (LFDE).