Giving while living

In de lente van 2009(2) hebben een aantal geheime ontmoetingen plaatsgevonden tussen de rijkste mannen en vrouwen in de Verenigde Staten: geniale ondernemers (Bill Gates, Michael Bloomberg), beleggers met een mondiale reputatie (Warren Buffett, David Rockfeller), persoonlijkheden uit de mediawereld (Ted Turner, Oprah Winfrey) en enkele wereldberoemde speculanten (George Soros, Julian Robertson).

Wat was de opzet van deze ontmoetingen? Waren ze bedoeld om de Griekse staatsschuld aan te pakken of een openbaar overnamebod uit te brengen op een grote onderneming? Nee, het onderwerp was veel origineler en ambitieuzer: nadenken over de beste manier waarop zij hun vermogen geheel of gedeeltelijk konden schenken aan een filantropische stichting. Het idee was afkomstig van Warren Buffett en Bill Gates. Deze twee filantropen hebben lang geleden (3) de toezegging gedaan het substantieel aandeel van hun kolossaal vermogen over te dragen aan een stichting en proberen vandaag hun vrienden miljardairs te overtuigen dat «een grote financiële welstand veel verantwoordelijkheid met zich mee brengt, namelijk de verantwoordelijkheid om aan de maatschappij iets terug te geven, de verantwoordelijkheid om erop toe te zien dat alle beschikbare middelen op de meest efficiënte manier gebruikt worden om hulpbehoevenden te helpen».

Het magazine Fortune schat het totale vermogen van de 400 rijkste personen in de Verenigde Staten in hun klassement op 1200 miljard USD. Wanneer deze “happy few” zich zouden scharen achter het project Gates/Buffett, ontvangen de stichtingen het indrukwekkende bedrag van 600 miljard USD. De drijfveer achter deze ongeëvenaarde belofte is Warren Buffett, die toegezegd heeft 99% van zijn totale vermogen te zullen storten en al 6,4 miljard USD overgemaakt heeft aan de Bill & Melinda Gates Foundation. De belangrijkste thema’s waarvoor deze stichting zich inzet zijn onderwijs, cultuur, milieu en gezondheid. Alleen al op het gebied van gezondheid zouden de jaarlijkse giften het jaarbudget van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) overtreffen!

Dat betekent dat de rollen omgedraaid kunnen worden. In een periode waarin de kracht van de overheid in veel landen een private financiële sector in moeilijkheden moet bijspringen, kunnen private, rijkelijk bedeelde stichtingen een belangrijke invloed hebben op de publieke sector. De stichting van Gates heeft toegezegd in de komende 10 jaar 10 miljard USD te zullen investeren in onderzoek en vaccinaties: een budget en een toezegging die vergelijkbaar zijn met die van een Staat.

Een jaar geleden in deze nieuwsbrief ( “De oproep van 17 juni”), vonden wij het logisch dat een krachtige overheid regelmatig nadenkt over de manier waarop deze, door de nationale economie gecreëerde welvaart kan worden verdeeld”. Maar wij constateerden dat de georganiseerde herverdeling van de welvaart in Frankrijk werknemers bijzonder weinig, directe salarisverhogingen opleverde.

De bereidheid waar de “uiterst rijken” blijk van hebben gegeven om (gedeeltelijk) de rol over te nemen van onze instituties en te beleggen in deze voor de toekomst belangrijke sectoren zoals de gezondheid of het onderwijs, is een lichtpuntje voor allen die vertrouwen hebben dat het individuele initiatief ook bijdraagt tot een groter welzijn voor allen.

Laten we er van uitgaan dat dit “liberale” idee ook in Europa gehoor vindt. ” Vadertje Staat” gaat dan nog maar gedeeltelijk op, wat op zichzelf misschien niet zo erg is! Integendeel, de rol die deze filantropische stichtingen overnemen is ongetwijfeld de garantie dat het geld niet over de balk wordt gesmeten… Niet alleen is het een garantie voor resultaat, maar vooral de zekerheid dat het systeem met meer verantwoording en evenwichtiger omgaat met de herverdeling van rijkdom.
Bill en Warren (3) hebben klaarblijkelijk alles begrepen!

(1) Chuck Feeney, voormalig directeur van de DFS, oprichter van Atlantic Philanthropies
(2) Fortune, Europese editie van juli 2010
(3) Nieuwsbrief van 7 juli 2006