Fiduciaire plicht – de kern van de vertrouwensrelatie tussen ons en onze klanten – zorgt ervoor dat degenen die andermans geld beheren, handelen in het belang van de begunstigden en niet in hun eigen belang. Lange tijd waren deze belangen louter financieel. In 2005 toonde het Freshfield-rapport voor de VN aan dat ESG-overwegingen essentieel zijn voor de betrouwbaarheid van de beoordeling van financiële prestaties en dus voor de fiduciaire plicht. Aan de overkant van de Atlantische Oceaan is er echter tegenwind van ESG-bashcampagnes. Dus hoe weten we wat echt belangrijk is?

Materialiteit

Voor ons als beleggers stellen deze debatten over de limieten van de fiduciaire plicht onze bedrijfsanalyses op de proef. Al sinds verscheidene jaren nemen we ESG-criteria op in onze analyses via het prisma van de financiële materialiteit, om de impact van het milieu op het bedrijf te bestuderen. Sommige beleggers, die verder willen gaan, bestuderen ook de impact van het bedrijf op diens omgeving. In dat geval spreken we van materialiteitsimpact. De combinatie van deze dimensies – de dubbele materialiteit – vormt de ruggengraat van recente regelgeving voor bedrijven en beleggers.

Dubbele materialiteit en bedrijven

De impact van bedrijven op hun omgeving in vraag stellen, betekent vragen stellen over hun negatieve externe effecten[1]. Deze hebben een prijs, die nog te vaak door de samenleving wordt gedragen. Er is echter een toenemende vraag om deze externe effecten te internaliseren, zoals in het geval van de koolstofmarkt of de Europese richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven, die grote ondernemingen verplicht om hun negatieve effecten op mensenrechten en milieu in hun waardeketens aan te pakken. In Europa moedigen de werkzaamheden van EFRAG[2] inzake het kader voor extrafinanciële verslaglegging door ondernemingen (CSRD[3]) het verplichte gebruik van rapportage op basis van dubbele materialiteit aan. Deze sterke voorkeur, die niet wordt gedeeld door de Angelsaksen zoals blijkt uit de werkzaamheden van de ISSB[4] of de SEC, de Amerikaanse toezichthouder op de financiële markten[5], zou de verdienste hebben dat bedrijven gedwongen worden hun negatieve effecten openbaar te maken en de mogelijkheid bieden deze effecten te beperken (regelgeving, belastingen, enz.). Dit zou een manier zijn om van een economisch systeem dat ten koste van de rest van de wereld is gebouwd, over te stappen op een systeem dat binnen de grenzen van deze wereld is gebouwd! Een noodzakelijke revolutie in een context van steeds beperktere middelen.

Dubbele materialiteit en beleggingen

Onder impuls van regelgeving zoals de verordening betreffende informatieverschaffing over duurzaamheid in de financiëledienstensector (SFDR) heeft deze revolutie ook gevolgen voor beleggers. Ze moedigt hen aan te anticiperen op de impact van hun beleggingskeuzes op de samenleving, negatieve externe effecten te beperken en zelfs positieve effecten te maximaliseren. Deze impuls verscherpt het bewustzijn van de financiële wereld van haar verantwoordelijkheid in deze paradigmaverschuiving. Op dit gebied lopen impactbeleggers voorop, in het besef dat bepaalde duurzaamheidsfactoren op korte termijn misschien geen directe gevolgen of kosten voor hun beleggingen hebben, maar wel hoge kosten voor de samenleving en uiteindelijk indirecte kosten voor ondernemingen. De toegenomen maturiteit van bedrijven, aangedreven door de CSRD, zou het tempo moeten versnellen en toegang moeten verschaffen tot betere gegevens waarop beleggingsbeslissingen kunnen worden gebaseerd.

De dubbele materialiteit is een maatschappelijke keuze. Er is een collectieve mobilisatie nodig om een duurzamere wereld tot stand te brengen waarin geen enkel negatief effect lichtvaardig wordt genomen, maar wordt afgewogen tegen de kosten en baten voor de samenleving. LFDE is zich bewust van zijn rol en werkt aan de toenemende integratie van dubbele materialiteit in al haar beleggingsbeslissingen… om rekening te houden met alles wat er echt toe doet!

Coline Pavot, Head of ESG Research bij La Financière de l’Echiquier (LFDE)

[1] Een situatie waarin de activiteit van een economische agent negatieve effecten heeft op de samenleving

[2] European Financial Reporting Advisory Group

[3] Corporate Sustainable Reporting Directive

[4] International Sustainability Standards Board

[5] Securities and Exchange Commission