Brexit or no Brexit? Rentestijging of een langdurig negatieve rente? Volatiele olieprijzen? Als u zich gewoonlijk laat meeslepen door het verdovende geroezemoes van de dagelijkse gebeurtenissen op de markten, kan het zinvol zijn om een stapje terug te nemen en de situatie in alle stilte te aanschouwen. Op die manier kunt u zien waar de breekpunten liggen.

Er bestaat bijvoorbeeld geen enkele twijfel dat de “digitalisering” van diensten nu snel terrein wint en alle aspecten van uw dagelijks leven fundamenteel verandert. En door het gemak en de snelheid waarmee de digitale economie zich onder onze ogen verspreid, vergeten we soms de robotisering en de consequenties ervan voor de goederenproductie.

Maar ook op dat gebied is er een revolutie gaande. China staat erom bekend dat het zijn plannen doelmatig en snel kan uitvoeren. Zijn groeiplan “Made in China 2025” heeft als thema “innovatie om over te stappen van kwantiteit op kwaliteit”. Het land wil de industriële toppositie waar het naar streeft bereiken door meer te investeren in vier gebieden die de hoogste prioriteit krijgen: IT, lucht- en ruimtevaart, nieuwe materialen en robotisering. Een jaar later – bijna op de dag af – vormt het overnamebod van het Chinese concern MIDEA GROUP op het Duitse KUKA, wereldwijd een van leiders op het gebied van robotproductie, hier een concrete illustratie van.

Elders in de wereld zijn er andere signalen die ons waarschuwen voor de toenemende kracht van deze structurele verandering: het Taiwanese FOXCONN – de fabrikant van de smartphones van Apple – heeft in een van zijn Chinese fabrieken 60.000 mensen vervangen door “Foxbots” en ADIDAS heeft aangekondigd zijn schoenenproductie weer naar Duitsland te halen, in een fabriek die op grote schaal is uitgerust met robots.

Onze oosterburen hebben er zelfs het boegbeeld van hun industrie van gemaakt. Ze hebben er een naam voor gevonden: “Industry 4.0“. Via deze ontwikkeling kunnen we overstappen van massa-productie en -consumptie naar industriële productie op maat. Bij deze zoektocht naar de intelligente onderneming, naar voorspelbaar onderhoud en naar het optimaliseren van de productie door het gebruik van onlinerobots en kunstmatige intelligentie, worden er wereldwijd enorme bedragen geïnvesteerd en de strijd om de meest begaafde ingenieurs is al lang begonnen.

Dit alles gaat zo snel dat volgens sommige voorspellingen 50% van de banen – met inbegrip van intellectueel werk en dienstverlening – de komende 15 jaar in gevaar zou kunnen komen. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd door een gebrek aan beschikbaar personeel: in de Duitse industrie maakt men zich zorgen over het feit dat 50% van de productie-ingenieurs de komende 10 jaar met pensioen gaat. Het is dus logisch dat de robotisering zich snel ontwikkelt in landen waar de arbeidsmarkt sterk onder druk staat.

Heeft dit consequenties voor alle sectoren? Tegenwoordig kunnen we ons met allerlei testen⁽¹⁾ een min of meer nauwkeurig beeld hiervan vormen. Maar in plaats van onszelf angst in te praten over de houdbaarheid van onze banen, kunnen we beter optimistisch blijven en ons bedenken hoezeer deze ontwikkeling een positieve impact kan hebben op de zelfverwezenlijking van de mens via zijn werk. Het debat over dit vraagstuk is essentieel belang: een politieke uitdaging die bepalend is voor de toekomst van onze maatschappij. Het is een debat dat snel en toch met diepgang moet worden gevoerd; onze rationele geest heeft genoeg in huis om het op te nemen tegen de confuciaanse wijsheid.

¹« Will a robot take your job ? »

http://www.bbc.com/news/technology-34066941