"Het vermogen om ja te zeggen"
Aan het begin van de jaren 90 heeft een bekende Franse bank deze slogan getransponeerd in een agressieve groeistrategie. Deze bereidheid om “onvoorwaardelijk” geld te lenen, dreef deze respectabele instelling enkele jaren later naar het randje van het faillissement als gevolg van de recessie, de omslag op de vastgoedmarkt en de zacht uitgedrukt riskante beleggingen in bioscopen of de industrie.
Vandaag is de situatie totaal anders. Men zou eerder banken kunnen verwijten de economie onvoldoende te financieren. Het is niet de bereidheid die dit keer ontbreekt maar veeleer de aangescherpte normen van behoedzaamheid die de financieringscapaciteit van banken duidelijk heeft verminderd.
De grootste ondernemingen hebben zich dus voor hun financiering logischerwijze gericht op de obligatiemarkt. De formule heeft succes bij inschrijvers. DANONE heeft bijvoorbeeld onlangs € 500 miljoen op 5 jaar tegen een rente van nauwelijks meer dan 1% kunnen lenen, terwijl BASF probleemloos € 1 miljard tegen 2% op 10 jaar wist te financieren! De kopers zijn obligatiefondsen (zoals Echiquier Oblig), privé-banken of zelfs particulieren die hun geld liever uitlenen aan mooie “waarden” dan het te beleggen op passieve geldmarkten.
De ironie van de geschiedenis wil dat de verschillende hervormingen op kapitaalmarkten geleidelijk al deze particuliere beleggers op de obligatiemarkt hadden geweerd.
Om het hoofd te bieden aan de hoge vlucht die de overheidstekorten namen, hebben overheden sinds 30 jaar duidelijk levensverzekeringen gestimuleerd, een fantastisch fiscaal kader waarbinnen het merendeel van het spaargeld op staatsleningen werd georiënteerd. Naast deze gunstige fiscaliteit, heeft de waarderingsmethode die karakteristiek is voor levensverzekeringen (voornamelijk opgelopen rente en niet op basis van de onmiddellijke marktwaarde) een magnetische aantrekkingskracht gecreëerd voor een product “dat nooit daalt”. Een beweging die beleggers alle lust ontneemt direct bedrijfsobligaties aan te houden.
De slingerbeweging gaat weer in tegengestelde richting op een moment waarop spaarders twijfelen aan de betrouwbaarheid van banken en de capaciteit van overheden om hun schulden af te lossen. Als gevolg daarvan hervinden markten ondanks de felle kritiek sinds de financiële crisis hun cruciale rol: geldnemers en geldschieters bij elkaar brengen.
Ondernemingen die nog steeds hun investeringen en groei proberen te financieren en hun financieringsmiddelen willen spreiden, hebben dit principe goed begrepen. Ondernemingen, ongeacht hun omvang, trekken voortaan profijt van deze hernieuwde obligatiemarkt: BOLLORE, RALLYE of PLASTIC OMNIUM werden op deze manier rechtstreeks door beleggers gefinancierd, die vandaag de voorkeur geven aan een leesbare balans van een onderneming of industrie ten opzichte van relatief ondoorzichtige staatsfinanciën of jaarrekeningen van banken.
De markt “corporate” obligaties ondergaat vandaag in Frankrijk en Europa grondige mutaties. Naarmate het volume van bancaire balansen daalt, haalt de bedrijfsobligatiemarkt langzaam zijn achterstand in op die van de Verenigde Staten, waar de markt meer dan 2/3 van de financieringsbehoeften van ondernemingen financiert.
De aanbod van obligaties waarin belegd kan worden neemt toe, tot grote tevredenheid van beleggers in bedrijven die opnieuw “het vermogen hebben om ja te zeggen” tegen financieringen van de mooiste projecten. Dit is uitstekend nieuws!
Didier LE MENESTREL
met de medewerking van Olivier de BERRANGER