Blijf van m'n centen af
20% van de Fransen overschrijdt minimaal een keer per maand het op zijn rekening toegestane debetsaldo. Dat was een van de redenen die de oprichters van “compte Nickel” ertoe aanzetten om – via een verrassend distributiekanaal (tabakswinkels) – betaalkaarten aan te bieden die voor iedereen, ook voor de minst bedeelden en mensen die geen bankrekening mogen hebben, toegankelijk zijn. Het bedrijf staat nog in de kinderschoenen, maar het concept ziet er veelbelovend uit. Het wordt immers iedere dag een beetje moeilijker om zonder bankrekening te leven. Als u regelmatig in het rood staat lopen de bankkosten al gauw uit de hand en wordt u geconfronteerd met een tweecijferige debetrente! Wij gaan ervan uit dat de oprichters van “compte Nickel” elke dag weer meer mensen met een soms uitzichtloos tekort op hun rekening aantrekken.
De hele samenleving, van de eerder genoemde minst bedeelden tot de meest gefortuneerden, is betrokken bij de overstap van biljetten en cheques naar een bankrekening. Zo is het in Frankrijk niet meer mogelijk om de belastingdienst per cheque te betalen voor bedragen boven de 30.000 euro. Of het nu om cheques of biljetten gaat, het papieren tijdperk is voorbij.
In de strijd tegen belastingontduiking en zwart geld heeft de Europese Unie besloten om het tempo van de geplande afschaffing van papieren geld, domein waarin al flinke vorderingen zijn gemaakt, te verhogen: er ligt een plan op tafel om contant geld af te schaffen. Tot grote vreugde van sommige economen, die serieus naar voren brengen dat contant geld de impact van het negatieve-rentebeleid beperkt omdat het daar immuun voor is. Denemarken (geen euroland) is nog een stapje verder gegaan door een wet voor te stellen die winkeliers het recht geeft contant geld te weigeren. Elektronisch betalen, dat 100% transparant is, wordt iedere dag een stukje aantrekkelijker. Men waardeert de traceerbaarheid van de uitgaven, zonder al te lang stil te staan bij de gevolgen ervan.
Want wie zijn de uiteindelijke winnaars? Degenen die deze traceerbaarheid te gelde maken. Iedereen die een account bij AMAZON heeft, weet dat een paar aankopen genoeg is om een “consumentenprofiel” samen te stellen. AMAZON en GOOGLE zijn vooral databases met klantgegevens. Aan deze databases wordt flink geld verdiend: AMAZON heeft een kapitalisatie van 200 miljard en GOOGLE van 375 miljard.
Dichter bij huis stelt het Franse bedrijf CRITEO zijn klanten in staat om met algoritmes de doelgroep van hun reclamecampagnes nauwkeuriger te definiëren. Hetzelfde thema staat centraal: door het afschaffen van papieren geld ontstaat er een groeiende informatiekloof tussen consumenten en aanbieders, in het voordeel van deze laatste categorie. Bovengenoemde bedrijven gebruiken deze informatie, elk op hun eigen manier, om er geld aan te verdienen … en daarom zijn wij er aandeelhouder van.
Maar daar waar de aandeelhouder dik tevreden kan zijn over deze mooie beleggingskansen, weet de burger al bij voorbaat dat hij een stukje van zijn vrijheid moet prijsgeven. Door de traceerbaarheid ontstaat er automatisch informatie, die, eenmaal geregistreerd, de klassieke regels van prijsevenwicht verstoren. De zo geprezen transparantie, onze wetgevers herhalen het keer op keer, heeft zo zijn schaduwkanten. En heeft ook onverwachte consequenties. We moeten niet te hard juichen over de nieuwe moraliteit die uit het afschaffen van papieren geld is ontstaan en ons realiseren dat dit deugdzame model, waarmee belastingfraude uit de wereld kan worden geholpen, ook de opkomst van giganten als AMAZON en GOOGLE, die geen belastingen betalen, mogelijk heeft gemaakt. Een lange neus uit een onverwachte hoek!
“Geld is tot munt geslagen vrijheid”, zei Dostojevski. Met papierloos geld via compte Nickel of Amex gaat er een beetje vrijheid verloren.
Marc Craquelin