2012: onvoorspelbaar
In 1992 werd Bill Clinton gekozen tot de 42e president van de Verenigde Staten! Het federaal tekort bedroeg in die periode $ 290 miljard (4,7% van het bnp) en de nieuwe president had de belofte gedaan de Staat grondig te hervormen en dit op lange termijn onhoudbaar tekort met 50 % te verminderen.
Zes jaar later aan het begin van zijn tweede mandaat en na de stemming van de Balanced Budget Act (een soort “vuistregel ” voor dato…) en vooruitlopend op de meest optimistische plannen, werd het Amerikaanse budget positief alvorens in 2000 een ongeëvenaard ruim overschot te publiceren van $ 236 miljard, dat wil zeggen 2,4% van het bnp.
De budgettaire deugd waartoe besloten werd in Amerika, die verondersteld werd duurzaam te zijn, leidde tot het uiterst serieus en gerespecteerde Congressional Budget Office (CBO) dat opgenomen moest worden in het “belangrijkste” scenario: de totale aflossing van de Amerikaanse schuld tussen 2009 en 2011.
Dit was voldoende om vooruitlopend op een totale aflossing onmiddellijk een “aankoopgolf” te veroorzaken op de Amerikaanse schuldenmarkt op lange termijn: waar zouden de enorme overschotten die gegenereerd werden door de commerciële partners van een in blakende gezondheid verkerend Amerika “risicovrij” belegd kunnen worden, wanneer Amerika geen schulden meer zou hebben?
Er vond in deze periode dus een “peak Treasury Bond” plaats zoals later een “peak oil” (2008) of een “peak silver” (2011)… De “peak” herhaalt zich altijd: laten we vandaag kopen, want binnenkort is er niets meer te kopen…
In dit opzicht kunnen beleggers 11 jaar na dato “gerustgesteld” zijn! De Amerikaanse schuld is met of zonder een “drievoudige A”, uiteindelijk geen “soort” dat met uitsterven bedreigd wordt … Integendeel, de staatsschuld is eerder geneigd zich snel te vermenigvuldigen ook al stoot ze zich regelmatig aan haar reglementair plafond bij een te snelle stijging. De Amerikaanse schuld vertegenwoordigt na het budgettair tekort in 2011 van $ 1285 miljard, vandaag nagenoeg 90% van het bnp, veel hoger dus dan het “krediet” van 10% “krediet” dat een tiental jaren geleden door de CBO voorzien was.
Of om met de woorden van Pierre Dac te spreken*, “de kunst van het vooruitzien is vooral moeilijk als het om de toekomst gaat”!
In 2008 werd uitgegaan van een bijzonder sombere toekomst voor de dollar toen de wisselkoers van de euro 1,60 bedroeg ten opzichte van “koning” dollar… Het was ook duidelijk dat de pariteit euro-dollar zich snel zou ontwikkelen naar het niveau van 2 dollars voor 1 euro. Een angstwekkende periode voor iedereen en vooral voor onze ondernemers die budgets moesten opstellen en ramingen moest maken op basis van cijfers die soms ongekend stijgen.
Het mooiste cadeau van Kerst 2011 is dat wij (eindelijk!) onder de grens van $ 1,30 voor 1 euro komen, en dat Europese ondernemingen die sinds vele jaren met alle externe problemen te maken hebben (een sterke euro, een stijging van de grondstoffen…) voordeel zullen hebben van een betere competitiviteit die zeer welkom is in deze periode van matige groei. Opmerkelijk goed nieuws, gelet op een aanhoudend moeilijk klimaat voor Europese ondernemers: de koopkracht van huishoudingen zal in 2012 onder druk staan terwijl Staten geen marge hebben om de economie te stimuleren, terwijl de werkloosheid stijgt… een sombere situatie die niet tot optimisme stemt!
Maar hoe moeten ondernemers zich in dit onzekere klimaat opstellen? Zoals altijd zullen projectleiders zich op “alle” mogelijkheden voorbereiden, ook al weten zij in hun diepste innerlijk dat de realiteit totaal anders zal zijn. Maar door gebrek aan zicht kunnen de beste projecten en managers zich vaak onderscheiden en voor “positieve verrassingen” zorgen: wanneer inkomsten bedreigd worden, is de opbrengst van moed optimaal en wordt het risico het best beloond.
2012, onvoorspelbaar: zou dit het beste nieuws van het jaar kunnen zijn?
Didier LE MENESTREL
in samenwerking met Olivier de BERRANGER
* Humorist en Franse komediespeler ( 1893 – 1975)