Ik heb het over een tijd...

De ouderen onder ons die de twee oliecrises in de jaren ’70 en de Franse rente op 10 jaar van meer dan 15% hebben gekend, zullen geamuseerd kijken naar de debatten die gevoerd worden door de Europese Centrale Bank over de mogelijkheid de kortlopende deposito’s van banken met een negatief rendement te belonen.

De tijden waarin rentes op lange en korte termijn aantrekkelijk waren liggen niet zo ver achter ons en de jonge vijftigjarigen die in de jaren 80 zijn gaan beleggen hebben ook deze tweecijferige rentes gekend.

Laten we niet vergeten dat in het midden van de jaren ’80 de Europese rentes op lange termijn nagenoeg op 10% stonden, gebrandmerkt door de herinnering aan een hyperinflatie in de jaren ’70. Toen kwam die vreselijke maand oktober 1987: aandelen daalden, rentes stegen en overschreden ruimschoots de tweecijferige grens om in Frankrijk een hoogterecord te vestigen van 13%. Maar de trendversnelling en de instorting van de aandelen op 19 oktober (de Dow Jones Industrial Average kelderde in één dag met 22%) leidde tot een de nieuwe trend om massaal obligaties te kopen: het begin van de “flight to quality”!

Een gerenommeerde analist bij Morgan Stanley, Stephen Roach, schreef een nog steeds beroemd artikel waarin hij zijn lezers verzekerde dat zij in hun leven niet opnieuw met tweecijferige rentes geconfronteerd zouden worden. Zijn klanten die toen in problemen waren geraakt vonden na 20 jaar inflatie deze uitspraak een staaltje waaghalzerij… 26 jaar later bleek de moedige voorspelling van deze visionaire analist verstandig te zijn: met de Amerikaanse rentes op lange termijn van 2,5% en de Duitse rentes op 1,5%, hebben de markten ongetwijfeld zelfs hun verwachtingen overtroffen.

Zou de heer Roach vandaag zeggen dat de recentelijke laagterecords van rentes, (1,2% voor de Duitse Bund en 1,6% voor de Amerikaanse rente) op hun beurt ook uitzonderlijk zijn of historische curiosa blijven? Als we kijken naar Japan met rentes tussen 0,4% en 2% sinds 20 jaar is deze vraag niet gemakkelijk te beantwoorden…

Toch is het antwoord op deze vraag cruciaal voor de toekomst van de financiële markten op korte termijn, want het is gelijk een oud, op de beurs gebezigd spreekwoord: “als je twijfels hebt over aandelen, kijk dan wat obligaties doen”.

Beleggers zijn ongerust geworden over de onlangs gestegen rentes in Duitsland van 1,2% naar 1,6%, omdat zij gewend zijn geraakt aan gratis geld. Slechte herinneringen aan 1994: Duitse en Franse staatsobligaties daalden toen in zes maanden 15% in waarde … Een scherpe daling die veel obligatiehouders heeft getraumatiseerd. In 1994 had de FED haar rentes op korte termijn snel verhoogd door middel van zes stijgingen in nog geen jaar! Maar we kunnen ons gerust stellen dat wij in ieder geval voor het komende jaar een dergelijke trend niet zullen kennen.

Obligatiehouders kochten in de afgelopen weken, zij het met bedachtzaamheid maar niettemin massaal schulden op van landen die niet tot de harde kern van Europa behoren, bedrijfsobligaties in Spanje en Italië: Europa dat in de afgelopen jaren het kind was van de rekening was, werd hun favoriete beleggingsregio. Ze zijn wel veeleisender geworden tegenover ongeacht Duitse of Amerikaanse ondernemingen die een hogere kredietwaardigheid genieten. Vandaag leent Duitsland (iets) duurder dan eind 2012, terwijl de financieringsvoorwaarden in Italië, Spanje of Portugal aanzienlijk gunstiger zijn geworden.

Kortom, obligaties leren ons al enige tijd dat de euro uiteindelijk zal overleven… Maar dit goede nieuws voor allen wordt vergezeld van een ander signaal in de vorm van rentestijgingen van “de beste leerlingen”: Europa zal niet alleen overleven maar zich ook aanpassen! De kunstmatig lage rentes zullen een normalisering kennen en Europa zal met de deflatiespiraal bereken…

Laten we de ontwikkeling van obligaties aanvaarden en in aandelen beleggen!

Didier LE MENESTREL
in samenwerking met Marc Craquelin

1 Run op kwaliteit