O tempora, o mores1

res1

In het voorjaar van 2007 kondigde de Amerikaanse hypotheekverstrekker New Century Financial Corporation aan geen nieuwe kredietaanvragen meer te kunnen aanvaarden. Daarop verzeilde het bedrijf in een neerwaartse spiraal die het uiteindelijk fataal werd. Vanaf februari 2007 begon HSBC omvangrijke voorzieningen aan te leggen en kwam de hele hypotheekmarkt plotseling tot stilstand. De subprimecrisis was geboren. Na amper enkele weken trof de schokgolf ook Europa: al in augustus 2007 sloot BNP drie dynamische geldmarktfondsen. Korte tijd later sierden lange rijen spaarders aan de kantoren van Northern Rock de voorpagina’s van alle kranten …

10 jaar later gaat Banco Popular – de 6e bank van Spanje – in vereffening. De bank is de problemen die de vastgoedspeculatie voor de crisis had veroorzaakt nooit te boven gekomen en in mei haalden spaarders er massaal hun geld weg. De Europese Centrale Bank achtte de liquiditeitsproblemen onoplosbaar en verklaarde dat het ‘punt van niet-levensvatbaarheid’ was bereikt. Sinds de oprichting van de Europese Bankenunie start in dat geval automatisch de afwikkeling van de instelling die in moeilijkheden verkeert. Aandeelhouders en achtergestelde schuldeisers zagen hun volledige kapitaal in rook opgaan, maar de depositohouders werden gered door Banco Santander, dat de bank voor 1 euro overnam en de tegoeden waarborgde.

Dat bericht – enkele dagen later gevolgd door de redding (ditmaal door de overheid) van Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza, twee wankelende Italiaanse banken – veroorzaakte geen paniek zoals in 2008 of 2011, maar werd integendeel door alle waarnemers op applaus onthaald. Zij verheugden zich over de voorbeeldige toepassing van de nieuwe Europese regels, die spaarders en de belastingbetaler ontzien en de rekening bij de aandeelhouders en een deel van de schuldeisers leggen.

Na jaren van tegenwind als gevolg van de strengere regelgeving en het moeilijke financiële klimaat, leidt de afwikkeling van Banco Popular zelfs tot een sterke opwaardering van de Europese banksector. De risicopremies op senior obligaties van financiële instellingen zijn gedaald tot het niveau van begin 2007² en de indices van Europese bankaandelen³ zijn sinds het Brexitreferendum een jaar geleden al met ruim 75% gestegen.

Tien jaar later en na een zware crisis van de eenheidsmunt heeft Europa dus uiteindelijk bevredigende oplossingen gevonden om de problemen in zijn multinationale bankstelsel aan te pakken. Tien jaar is lang voor wie de crisis aan den lijve ondervindt, maar het is de prijs die we moesten betalen om een duurzame basis te leggen voor een bankstelsel dat borg staat voor een dynamische Europese economie.

“Goede voornemens zijn cheques die mensen innen bij een bank waar ze geen rekening hebben lopen,” wist de visionaire Oscar Wilde al in zijn tijd. Laten we ervan uitgaan dat de goede voornemens van vandaag op vastere grond zijn gebouwd … als we nu weer teruggaan naar de oude situatie zou het geduld van aandeelhouders en burgers oneer worden aangedaan. Het is belangrijker dat we de toekomst voorbereiden dan dat we met het verleden afrekenen.

Didier LE MENESTREL
met bijdragen van Olivier de Berranger

1 “Andere tijden, andere zeden”, Cicero, Catilinarische redevoeringen
2 Markit itraxx Europe Senior Financial index
3 Euro Stoxx bank prices index